Ὁ σεβασµός πρός τούς ἄλλους εἶναι φιλανθρωπία
Οἱ σύγχρονες παιδαγωγικές µέθοδοι θέλουν τήν προσοχή τῶν γονέων καί τῶν παιδαγωγῶν νά ἑστιάζεται στήν καλλιέργεια τῆς αὐτοπεποίθησης τῶν παιδιῶν. Αὐτό σάν ἀρχή εἶναι σωστό, καθώς δέν ὑπάρχει ἀµφιβολία ὅτι ἡ αὐτοπεποίθηση εἶναι ἀπαραίτητο θεµέλιο γιά τήν ὑγιῆ ἀνάπτυξη τῶν παιδιῶν, ἰδίως στήν ἐποχή µας ὅπου παρατηρεῖται ὅτι κάθε νεότερη γενιά ἀποδεικνύεται πιό εὐαίσθητη καί πιό εὔθραυστη ἀπό τίς προηγούµενες.
Ἡ καλλιέργεια ὅµως τῆς αὐτοπεποίθησης τῶν παιδιῶν ἀποδεικνύεται µιά πολύ σηµαντική καί ἀπαιτητική διαδικασία, στήν ὁποία, ὅπως ἀποδεικνύεται στήν πράξη, ἔχουµε ἀποτύχει. Καί ἡ ἀποτυχία µας αὐτή ἔχει ὁδηγήσει τά παιδιά σέ µιά ἐγωκεντρική θεώρηση τῶν πραγµάτων. Θεωροῦν ὅτι αὐτά εἶναι τό κέντρο τοῦ κόσµου καί τό ἀπαιτοῦν, θεωροῦν ὅτι ὅλοι οἱ ἄνθρωποι πρέπει νά περιστρέφονται γύρω ἀπό αὐτά, νά ἱκανοποιοῦν κάθε τους ἀνάγκη καί ἐπιθυµία, ἐνῶ δέν ἀναγνωρίζουν καµµία ὑποχρέωση ἀπό µέρους τους πρός τούς ἄλλους. Πῶς νά διδάξεις σέ ἕνα παιδί, πού αἰσθάνεται ὅτι εἶναι τό κέντρο τοῦ κόσµου ὅτι πρέπει νά σέβεται τούς γύρω του; Πῶς νά καταλάβει ὅτι στό σχολεῖο πρέπει νά ὑπακούει καί νά σέβεται τούς κανόνες, ὅταν στό σπίτι του εἶναι ἀφεντικό καί θέτει αὐτό τούς κανόνες;
Τά παιδιά, σήµερα δέν µαθαίνουν νά σέβονται γιατί ἡ κοινωνία µας θέλει νά ἀναδεικνύει ἀνθρώπους θρασεῖς καί διεκδικητικούς. Μεγαλώνουν, λοιπόν, µέ τήν πεποίθηση ὅτι ἔχουν δικαίωµα νά κάνουν ὅ,τι θέλουν στή ζωή τους, µεγαλώνουν µέ δικαιώµατα καί κανείς δέν τολµᾶ νά τούς µιλήσει γιά ὑποχρεώσεις.
Σάν κοινωνία ἔχουµε συµβιβαστεῖ µέ αὐτόν τόν τρόπο διαπαιδαγώγησης τῶν παιδιῶν µας, θεωροῦµε ἀναπόφευκτη τήν ἐκδήλωση ἐγωκεντρικῆς συµπεριφορᾶς, γιατί ἁπλᾶ κι ἐµεῖς οἱ ἐνήλικες, λίγο ὡς πολύ, τήν ἴδια ἐγωκεντρική συµπεριφορά δείχνουµε. Εἴµαστε πεπεισµένοι ὅτι ἔχουµε δικαίωµα νά κάνουµε ὅ,τι θέλουµε στήν ζωή µας καί ὅλοι οἱ ἄλλοι εἶναι ὑποχρεωµένοι νά µᾶς ἀνέχονται ἀδιαµαρτύρητα.
Τό ὑποκριτικό, ὅµως, τῆς κοινωνίας µας σήµερα εἶναι ὅτι ἐνῶ ἑδραιώνει τέτοιες ἐγωϊστικές συµπεριφορές, ἀναπτύσσει παράλληλα φιλανθρωπικές θεωρίες καί δράσεις ὑποστήριξης τῶν συνανθρώπων µας! Εἶναι ἐκπληκτικό τό γεγονός ὅτι ὅλοι οἱ φορεῖς, κρατικοί καί ἰδιωτικοί ἐπιδίδονται τελευταῖα σέ πλῆθος δράσεων φιλανθρωπίας καί προσφορᾶς πρός τούς συνανθρώπους µας. Συνειδητοποιήσαµε ξαφνικά ὡς κοινωνία ὅτι γύρω µας ὑπάρχουν συνάνθρωποι πού ὑποφέρουν; Τώρα εἴδαµε τήν δυστυχία πού ὑπάρχει στόν κόσµο; Μαραθώνιοι ὑποστήριξης ἀναξιοπαθούντων, ἐθελοντικές δράσεις ὑποστήριξης προσφύγων καί ἀπόρων, φιλανθρωπικές ἐκδηλώσεις καί διάφορες δράσεις προσφορᾶς ἔχουν γίνει µόδα στίς µέρες µας!
Τί µᾶς ὠφελοῦν, ἄραγε, αὐτά τά ἀγαθά ἔργα, ὅταν ἀποδεικνυόµαστε ἀπάνθρωποι στίς καθηµερινές µας συναναστροφές; Ἀντί νά συνειδητοποιήσουµε ὅτι ὀφείλουµε σεβασµό στούς ἀνθρώπους γύρω µας, σπεύδουµε νά ταΐσουµε αὐτούς πού δέν ἔχουν νά φᾶνε. Ἐπιδιδόµαστε σέ πράξεις “ἀγάπης,” πρός ἀγνώστους κατά κύριο λόγο ἀνθρώπους, ἐνῶ δέν βλέπουµε τούς ἀνθρώπους γύρω µας πῶς τούς ἰσοπεδώνουµε µέ τόν τρόπο µας. Συµπεριφερόµαστε, δηλαδή, ἀπάνθρωπα στήν καθηµερινή µας ζωή, δέν σεβόµαστε τούς ἄλλους ἀνθρώπους λειτουργῶντας σάν νά εἴµαστε οἱ µοναδικοί ἄνθρωποι στόν κόσµο καί ἀπό τήν ἄλλη ἐπιδιδόµαστε σέ φιλανθρωπίες γιά τήν καταπολέµηση τῆς πείνας!
Ἡ κοινωνική προσφορά τοῦ καθενός µας εἶναι ἐπιβεβληµένη, ὡστόσο τί µᾶς ὠφελεῖ ὅταν περιορίζεται στόν τύπο ἐνῶ δέν ἔχει οὐσία; Ὅταν δέν ἐνδιαφερόµαστε γιά τούς ἀνθρώπους πού ἔχουµε δίπλα µας, τήν οἰκογένειά µας, τούς φίλους µας, στό σχολεῖο, στήν ἐργασία, ὅταν ἔχουµε µάθει νά εἴµαστε τό κέντρο τοῦ κόσµου καί νά µήν ἐνδιαφερόµαστε γιά κανέναν, τί µᾶς ὠφελοῦν οἱ ἐκδηλώσεις προσφορᾶς πρός ἀγνώστους συνανθρώπους µας; Μήπως, συµµετέχοντας σέ δράσεις ἐθελοντισµοῦ καί προσφορᾶς στόν συνάνθρωπο προσπαθοῦµε νά ἐξισορροπήσουµε τίς προσωπικές µας ἐλλείψεις; Μήπως ἔτσι προσπαθοῦµε νά κατασιγάσουµε τίς ἐνοχές µας καί δικαιολογούµαστε ὅτι ἐνδιαφερόµαστε γιά τούς ἄλλους;
Εἶναι πράγµατι, ἀξιοθαύµαστος ὁ τρόπος µέ τόν ὁποῖο µεθοδεύεται ἡ ἀλλοίωση τοῦ ἤθους τῆς κοινωνίας µας! Μέ ὕπουλο τρόπο καθιερώνονται κοινωνικές συµπεριφορές καί παγιώνονται πρακτικές, οἱ ὁποῖες θεωροῦνται δεδοµένες καί κανείς δέν τολµᾶ νά τίς ἀνατρέψει, ἐνῶ ἀπό τήν ἄλλη προβάλλονται ἠθικές ἀξίες, οἱ ὁποῖες, ὅµως, ἐξυψώνονται ἀφοῦ πρῶτα ἔχουν ἀπογυµνωθεῖ τεχνηέντως ἀπό τήν οὐσία καί τήν ἀξία τους. Ἀντί νά προτάσσει ἡ κοινωνία µας ὡς παιδαγωγική µέθοδο τήν καλλιέργεια τοῦ σεβασµοῦ πρός τούς ἄλλους, ἀντί νά διδάσκει τούς νέους νά σέβονται πρῶτα τόν ἑαυτό τους καί ὕστερα τούς γονεῖς καί διδασκάλους τους, ἀνέχεται τήν ἀσεβῆ συµπεριφορά καί ταὐτόχρονα προωθεῖ φιλανθρωπικές δράσεις γιά νά ἐξισορροπεῖται ἡ κατάσταση!
Σέ καµµία περίπτωση δέν ἔχουµε πρόθεση νά ἀπαξιώσουµε τίς φιλανθρωπικές δράσεις πού γίνονται καί πρέπει νά γίνονται. Αὐτό ὅµως, πού θέλουµε νά τονίσουµε εἶναι ὅτι ἐάν ὁ καθένας µας ἔκανε τό χρέος του καί ἦταν συνειδητοποιηµένος πολίτης δέν θά χρειαζόταν εἰδική δράση γιά νά βοηθήσει τόν συνάνθρωπό του, ἀφοῦ αὐτό θά ἦταν τρόπος ζωῆς του. Ἐάν τά παιδιά µας ἀπό τήν µικρή ἡλικία µάθουν νά σέβονται καί νά ἐκτιµοῦν τόσο τούς ἀνθρώπους γύρω τους ὅσο καί τά πράγµατά τους, θά ἦταν τρόπος ζωῆς τους ἡ προσφορά πρός τούς ἄλλους καί δέν θά χρειαζόταν εἰδικές δράσεις γιά νά τό καταλάβουν. Ὁ διαχωρισµός τῆς καθηµερινῆς µας ζωῆς ἀπό τίς ἠθικές ἀξίες, καθιστᾶ τίς ἀξίες αὐτές στεῖρες καί ἀνούσιες. Διότι οἱ ἠθικές ἀξίες ὑπάρχουν γιά νά µᾶς διαµορφώνουν ὡς ἀνθρώπους. Καί αὐτό ἐπιτυγχάνεται ὅταν γίνονται καθηµερινή µας πράξη καί συνήθεια καί ὄχι µιά µεµονωµένη ἐκδήλωση. Τί µέ ὠφελεῖ νά προσφέρω ἕνα πιάτο φαγητό σέ κάποιον πού πεινάει ὅταν καθηµερινά δείχνω ἀσέβεια στούς γύρω µου, µέ τό νά µήν τούς ὑπολογίζω;
Ἀντί λοιπόν, νά περιορίζουµε τήν ἀγάπη µας γιά τόν συνάνθρωπο σέ δράσεις καί φιλανθρωπικές ἐκδηλώσεις, εἶναι ἐπιτακτική ἀνάγκη νά στρέψουµε τήν προσοχή µας ὅλοι, κράτος, γονεῖς, παιδαγωγοί, πολίτες, στήν καλλιέργεια τῶν ἀξιῶν µέσα στήν ζωή µας. Νά διδάξουµε στά παιδιά µας τήν ἀγάπη καί τόν σεβασµό πρῶτα στόν ἑαυτό τους καί ὕστερα στούς ἄλλους. Γιατί ὅ,τι κι ἄν κάνει ὁ ἄνθρωπος, εἴτε θετικό εἴτε ἀρνητικό, σέ αὐτόν πρῶτα ἐπιστρέφει καί ὕστερα στούς ἄλλους.
Μαρίνα Διαµαντῆ
«ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ» Ἀρ. Τεύχους 174
Φεβρουάριος 2017