ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ

Ὁ Ἱερός Ἡσυχασµός καί ὁ Νεοπλατωνισµός

Τίς τελευταῖες δεκαετίες σηµειώθηκε µιά στροφή τῆς Ἑλληνικῆς θεολογίας πρός τή µελέτη τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας καί κυρίως, ἄν ὄχι ἀποκλειστικά, ὅσων ἔγραψαν στήν Ἑλληνική γλῶσσα. Στό πλαίσιο τῆς κίνησης αὐτῆς ἔγινε ἡ ἀνακάλυψη τῶν λεγόµενων Ἡσυχαστῶν Πατέρων µέ πρῶτο ἀνάµεσά τους τόν Ἅγιο Γρηγόριο Παλαµᾶ καί δόθηκε ἰδιαίτερη ἔµφαση στή θεωρία καί τήν πρακτική τῆς λεγόµενης «νοερᾶς ἤ καρδιακῆς προσευχῆς». Ἡ κίνηση δέ αὐτή συνοδεύθηκε ἀπό µιά ἀντίδραση ὅσων, ἐπηρεασµένων ἀπό τό ἐξωτερικό, θεωροῦσαν ὅτι στήν πραγµατικότητα ὁ Ἡσυχασµός ἦταν ἀπότοκος τοῦ Νεοπλατωνισµοῦ καί ὄχι µιά γνήσια Χριστιανική πρακτική. Μιά παραλλαγή, µάλιστα, αὐτῆς τῆς κριτικῆς ἐπιχείρησε νά ἀντιδιαστείλει πρός τή γνήσια Ἐκκλησιαστική Παράδοση, ἡ ὁποία θέτει ὡς κέντρο της τήν «Εὐχαριστιακή σύναξη», ἕναν ἐµπνευσµένο ἀπό τόν (Νεοπλατωνίζοντα) Ὠριγένη ἀσκητισµό, πού ἀναπτύχθηκε στήν Ὀρθόδοξη Ἀνατολή καί ἔδιδε –δῆθεν– τήν προτεραιότητα στήν αὐτάρκη ἀσκητική προσπάθεια καί, κατά συνέπεια, ὑποτιµοῦσε τήν Ἐκκλησιαστική Μυστηριακή Λατρεία καί γενικότερα τό «Ἐκκλησιαστικό γεγονός».

Συνήθως, ὅσοι ὑποστηρίζουν τή θεωρία αὐτή ἀρκοῦνται σέ µιά ἀόριστη καί ἐλλειπτική ἀναφορά στήν ὁµοιότητα τοῦ Νεοπλατωνισµοῦ µέ τόν Ἡσυχασµό καί τήν ἀποδέχονται ὡς κάτι τό ἀδιαµφισβήτητο. Ἔτσι, δέν εἶναι εὔκολο νά ἀντιληφθεῖ κανείς ποιά εἶναι τά ἐρευνητικά πορίσµατα καί τά συγκεκριµένα κριτήρια ἤ ἐπιχειρήµατα, στά ὁποῖα στηρίζεται ἡ ἄποψη αὐτή. Πόσῳ µᾶλλον, πού γιά τούς περισσότερους ἀπό ἐµᾶς ἡ φιλοσοφία τοῦ Νεοπλατωνισµοῦ εἴτε δέν µᾶς εἶναι καθόλου γνωστή, εἴτε ἔχουµε µιά ἀόριστη εἰκόνα γιά κάποιες ἀπό τίς διδασκαλίες της. Πάντως, ἡ ἐντύπωση, πού µπορεῖ κανείς νά ἀποκοµίσει ἀπό τά σχετικά κείµενα, εἶναι ὅτι γιά κάποιους εἶναι ἀρκετό νά συναντήσουν σέ ἕναν Πατέρα τῆς Ἐκκλησίας µιά ἀναφορά γιά τήν ἄνοδο τοῦ νοός πρός τόν Θεό ἤ ἕνα σχόλιο γιά τήν µεγαλύτερη ἀξία τῆς ψυχῆς σέ σχέση µέ τό σῶµα τοῦ ἀνθρώπου, προκειµένου νά πεισθοῦν καί νά ἰσχυρισθοῦν ὅτι ἔχουν ἐντοπίσει «Νεοπλατωνικές ἐπιδράσεις»!. Ἔτσι, εἶναι ἰδιαίτερα συνηθισµένο νά χαρακτηρίζονται ὡς Νεοπλατωνικοί, ὄχι µόνο οἱ «συνήθεις ὕποπτοι» Ἅγιος Αὐγουστῖνος καί ἅγιος Διονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης, ἀλλά νά ἐντοπίζονται Νεοπλατωνικές ἐπιδράσεις καί σέ Φιλοκαλικούς καί Ἡσυχαστές Πατέρες, ὅπως ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Παλαµᾶς!

Μένουµε (ἄν)ἀσφαλεῖς:

Τέµπη σέ ἀνάποδο τέµπο

Εἶναι πολλοί οἱ φανατικοί ἐκεῖνοι ἐµβολιολάτρες πού, ἐνῶ ὡς λακέδες τοῦ ἰατροφασιστικοῦ καθεστῶτος εὐλογοῦσαν µέ θρησκευτικό φανατισµό τά δρακόντεια καί προδήλως ἀντισυνταγµατικά µέτρα τῆς παγκόσµιας ὑγειονοµικῆς δικτατορίας, αἴφνης µέ ἀφορµή τήν συµφορά τῶν Τεµπῶν ἐπιδίδονται σέ ἕναν κόντρα ρόλο, ξεσπαθώνοντας ἐναντίον τῆς κυβέρνησης, ἡ ὁποία, µολονότι εἶχε ἐπίγνωση τοῦ σιδηροδροµικοῦ ξεχαρβαλώµατος, οὐδέν ἔπραξε γιά νά ἐγγυηθεῖ τήν ἀσφάλεια τῶν ἐπιβατῶν.

Χαρακτηριστικό παράδειγµα κωλοτούµπας ἀποτελεῖ π.χ. ἡ στάση τῆς δηµοσιογράφου Ράνιας Τζίµα, ἡ ὁποία ἀπό τούς καθεστωτικούς τεµενάδες ἐπί πανδηµίας πέρασε στήν ἀντίπερα ὄχθη, φορῶντας ἀντικυβερνητική περούκα καί λιβρέα. Ἔτσι, τήν θαυµάσαµε νά κάνει εἰρωνικούς µορφασµούς ἀπέναντι στόν ἀνεκδιήγητο Ι. Κ. Πρετεντέρη, ὁ ὁποῖος, µάλιστα, στό editorial τοῦ «Βήµατος τῆς Κυριακῆς» τῆς 12ης Μαρτίου 2023 ἔκανε λόγο γιά «πολλοστό σχέδιο ἀναταραχῆς» πού ἐνεργοποιήθηκε ἀπό τήν ἀντιπολίτευση, διαπιστώνοντας ὅτι «ἡ ἀναταραχή ἔχει ἐξελιχθεῖ σέ µόνιµη καί µᾶλλον προβλέψιµη µέθοδο γιά τήν πολιτική της».

Καί ἐνῶ «µέ τά µέτρα γιά τήν COVID καί τά ἐµβόλια, µέ τόν Ἕβρο καί τό Μεταναστευτικό, µέ τά δικαιώµατα τοῦ Κουφοντίνα, µέ τή βία στά Πανεπιστήµια, µέ τίς ὑποκλοπές, µέ τά περιστατικά ἐγκληµατικότητας», ὁ πεφωτισµένος ἀρχισυστηµικός δηµοσιογράφος θεωρεῖ ὅτι τό ἀντιπολιτευτικό σχέδιο ἀπέτυχε, µένει νά δοῦµε –συµπληρώνει ὁ ἴδιος– ἄν ἡ νέα ἀναταραχή «θά ἀποφέρει ὀφέλη».

ΤΑ ΛΑΪΚΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ
ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ

 Τόν παλιό καλό καιρό, τά νέα διαδίδονταν ἀπό στόμα σέ στόμα. Πάντοτε ὁ ἄνθρωπος, σάν κοινωνικό ὄν, εἶχε ἀνάγκη νά ἐπικοινωνήσει μέ ἄλλους ἀνθρώπους, νά μάθει τί γίνεται στή γειτονιά του, στό χωριό του, στήν πόλη του, στήν περιοχή του, στό βασίλειο, στόν κόσμο του. Μιά μορφή ἐπικοινωνίας, λοιπόν, εἶναι καί τό ἐνδιαφέρον γιά τή ζωή τοῦ διπλανοῦ μου τοῦ γείτονά μου, τοῦ φίλου μου, ἤ καί τοῦ ἐχθροῦ μου. Καί ἀπό ἐκεῖ γεννιέται τό κουτσομπολιό, τό ὁποῖο, ἀπό μέρα σέ μέρα καί ἀπό χρόνο σέ χρόνο, ἔφτασε στίς μέρες μας στό ἀποκορύφωμά του καί συστηματοποιήθηκε ὅσο ποτέ ἄλλοτε, μέ τά λεγόμενα Μέσα Κοινωνικῆς Δικτύωσης(ΜΚΔ), ἤ, ἀλλιῶς Facebook, Instagram, Twitter, Viber!

   Οἱ νεώτερες γενιές ἰδιαίτερα, ὄχι μόνον ἀγνοοῦν τί θά πεῖ βιβλίο (ὄχι ὅτι καί οἱ παλαιότεροι εἶναι στήν πλειοψηφία τους καί ἰδιαίτερα βιβλιοφάγοι) ἀλλά ἔχουν ἀπορρίψει τά πάντα, τηλεόραση, ἐφημερίδες καί περιοδικά ὡς “παλαιολιθικά» καί ἔχουν κρατήσει τά ΜΚΔ σάν μόνη πηγή ἐνημέρωσης καί ἐπικοινωνίας. Ἔτσι, ὁ πλανήτης μοιράστηκε μέ νέο τρόπο σέ χωριά, πόλεις καί βασίλεια, ἀνάλογα μέ τούς  ἐπηρεάζοντες καί τούς ἐπηρεαζόμενους (κοινῶς… influencers καί followers) μέ τίς χιλιάδες, ἤ, τά ἑκατομμύριά τους!