Οἱ Παραδόσεις εἶναι βιώματα καί ὄχι συνήθειες
Σχολίαζε κάποιος σέ μιά συζήτηση, ἐξ ἀφορμῆς τῶν καρναβαλιῶν πού ἔχουν καθιερωθεῖ στήν ἀρχή τοῦ Τριῳδίου: «πρίν ἀπό 25-30 χρόνια στά κατηχητικά τῆς Ἐκκλησίας μᾶς ἐξηγοῦσαν γιατί εἶναι κακό πρᾶγμα νά συμμετέχουμε στά καρναβάλια καί γι’ αὐτό ἐμεῖς, ὡς παιδιά, δέν ὑπῆρχε περίπτωση νά διανοηθοῦμε ποτέ νά πᾶμε σέ τέτοιες ἐκδηλώσεις. Σήμερα τά νέα παιδιά ἔχουν πλήρη ἄγνοια, ἀφοῦ δέν ἔχουν ἀκούσει τίποτε σχετικό μέ αὐτό».
ΤΟ ΦΕΤΕΙΝΟ ΠΑΣΧΑ ΤΗΣ ΣΥΓΧΥΣΕΩΣ!
Τό φετεινό Πάσχα μᾶς βρίσκει σέ μεγάλη σύγχυση. Σύγχυση Ἐκκλησιαστική, σύγχυση Πολιτική, σύγχυση Οἰκονομική, σύγχυση Ἠθική, σύγχυση Προσωπικότητος!
Ὅλη, ὅμως, αὐτή ἡ σύγχυση ἀπαρτίζει ἕναν τεράστιο μεγεθυντικό φακό, πού μᾶς φανερώνει μέ τόν πιό ἀποκαλυπτικό τρόπο, τό πῶς ἁρμολογήσαμε τήν προσωπικότητά μας ὅλα τά περασμένα χρόνια, πῶς ὀνειροπαρθήκαμε, ἀσχολούμενοι μέ τό πῶς θά ἀποκτήσουμε περισσότερα –χωρίς νά ‘‘πάρουμε εἴδηση’’ ὅτι συστηματικά μᾶς ἐξωθοῦν σέ ἀγορές καί ‘‘προσφορές’’ γιά νά μᾶς χρεωκοπήσουν– ἐκμαυλισθήκαμε μέ τήν ἀποκλειστική ἐνασχόληση πῶς θά κάνουμε ‘‘ἄνετη’’ τήν ζωή μας καί ξεχάσαμε τίς Ἀξίες, κυρίως δέ, τόν Θεό μας!
Ἀρκεσθήκαμε, οἱ θρησκευόμενοι, σέ μιά ἁπλῆ θρησκευτικότητα, χωρίς οὐσιαστική παρουσία τοῦ Θεοῦ μας στήν προσωπική μας ζωή καί, κατά συνέπεια καί στήν Πολιτική, δηλαδή στίς συνθῆκες τῆς καθημερινῆς μας ζωῆς. Ἄν εἶχε ἡ προσωπική μας ζωή Χριστό, δέν θά μπορούσαμε νά ἀνεχθοῦμε τόσα χρόνια ἀμοραλιστές πολιτικούς νά κατευθύνουν τήν Παιδεία μας καί, πολύ περισσότερο, δέν θά τούς ψηφίζαμε!
«ΟΥΚ ΕΧΟΜΕΝ ΒΑΣΙΛΕΑ ΕΙ ΜΗ ΚΑΙΣΑΡΑ»!
Ὁ Ἰησοῦς συλλαμβάνεται στόν κῆπο τῆς Γεσθημανῆ νύχτα μέ τήν προδοσία τοῦ Ἰούδα. Ἐγκαταλείπεται ἀπό τούς μαθητές Του. Ἀπό μακρυά ἀκολουθοῦν ὁ Πέτρος καί ὁ Ἰωάννης. Ἔδεσαν τόν Ἰησοῦν «καί ἀπήγαγον αὐτόν πρός Ἄνναν πρῶτον· ἦν γάρ πενθερός τοῦ Καϊάφα ὅς ἦν ἀρχιερεύς τοῦ ἐνιαυτοῦ ἐκείνου.» (Ἰωάν. ιη΄ 13). Ὁ Ἄννας τόν ἔστειλε στόν Καϊάφα. Στό συνέδριο τῶν γραμματέων καί πρεσβυτέρων. Ἔχουν συγκεντρωθεῖ γιά νά ἀποφασίσουν τήν θανάτωση τοῦ Ἰησοῦ. Προειλημμένη ἀπόφαση. Ἀλλά «γιά τά μάτια τοῦ κόσμου» ἄς τηροῦνται κάποιες διαδικασίες. Ὅτι ἡ ἀπόφαση στηρίζεται σέ κάποιες μαρτυρίες. Ὅσον γιά τήν συνείδηση, ἐ γιά τόν ἐνοχλητικό αὐτόν παράγοντα δέν σκοτίζονται καί πολύ!
Προειλημμένη ἀπόφαση. Ὡρίμασε κατά τά τρία χρόνια τῆς δημόσιας δράσεως τοῦ Ἰησοῦ. Κηρύγματα καί θαύματα σέ ἀνοιχτούς χώρους (ὕπαιθρος). «Ἰδών δέ τούς ὄχλους ἀνέβη εἰς ὄρος, καί καθίσαντος αὐτοῦ προσῆλθον αὐτῷ οἱ μαθηταί αὐτοῦ καί ἀνοίξας τό στόμα αὐτοῦ ἐδίδασκεν αὐτούς…» (Ματθ. ε΄ 1…). Καί μετά τήν τροφοδοσία τῆς ψυχῆς, τροφή γιά τό σῶμα μέ ἄρτο καί ἰχθύες. Μετά τόν πολλαπλασιασμό πέντε ἄρτων καί δύο ἰχθύων (Ματθ. ιδ΄ 17-21).
Σέ παραλίες. «Καί περάσαντος τοῦ Ἰησοῦ ἐν τῷ πλοίῳ πάλιν εἰς τό πέραν συνήχθη ὄχλος πολύς ἐπ’ αὐτόν, καί ἦν παρά τήν θάλασσαν» (Μάρκ. ε΄ 21).
Ἄν οἱ φιλίες τῶν ἀνθρώπων
µοιάζουν µέ τίς φιλίες τῶν λαῶν,
ἐµεῖς, τί εἴδους φίλοι εἴµαστε;
Ἐντύπωση προκαλεῖ τόν τελευταῖο καιρό, ἡ υἱοθέτηση τοῦ ὅρου Δύση, ἀπό λαούς οἱ ὁποῖοι πρίν κάποιους αἰῶνες, θεωροῦσαν ὑποτιµητικό τόν χαρακτηρισµό. Ἰδίως στήν κοινή Εὐρωπαϊκή πολιτική συσπείρωση ἐναντίον τῆς Ρωσίας, ὁ ὅρος Δύση, κραδαίνεται σάν φλάµπουρο τοῦ Καλοῦ, τοῦ Δικαίου, τοῦ Φιλάνθρωπου, ἐναντίον τῆς ‘‘ Ἀνατολικῆς πολιτικῆς κρυψίνοιας, διαφθορᾶς καί ἀνισότητας’’!
Ἐπίσης µεγάλη ἐντύπωση µοῦ προκάλεσε ἕνα podcast τῆς Ρωσικῆς Ἱστορίας, γραµµένο ἀπό Δυτικό Ἱστορικό, τό ὁποῖο παρακολούθησα (πρίν τήν ἐχθρική πολιτική πόλωση) ὅπου, µετά τήν γενική ἀνάλυση τῆς Ρωσικῆς Ἱστορίας (πάντα σέ σχέση µέ τή Δυτική Ἱστορική ἄποψη τοῦ καλοῦ καί τοῦ κακοῦ) ὁ ὁµιλητής κατέληξε στήν σηµερινή πολιτική κατάσταση τῆς Ρωσίας, µετά τήν πτώση τοῦ Κοµµουνισµοῦ. «Ἡ Ρωσική κοινωνία, εἶπε, ἐπουλώνει τίς πληγές της, ἐπιστρέφοντας στίς παραδοσιακές Ἀξίες της καί στήν ἐθνική της συνείδηση, πράγµατα συνδεδεµένα µέ τήν Ὀρθόδοξη Πίστη της, µετά ἀπό τόν διωγµό πού ὑπέστη ἡ Ἐκκλησία της κατά τή διάρκεια τῶν ἑβδοµῆντα περίπου χρόνων τοῦ ἀθεϊστικοῦ καθεστῶτος. «Ὅµως, κατέληξε µέ ἀπροκάλυπτο κυνισµό, τώρα πού ἄνοιξαν τά σύνορα, θά δοῦµε πόσο θά ἀντέξουν αὐτές οἱ ἀξίες, στήν εἰσβολή τοῦ δυτικοῦ τρόπου ζωῆς, δηλαδή, στόν καπιταλισµό, στίς ἀπαιτήσεις τῶν νέων γιά ἕναν ἐλεύθερο τρόπο ζωῆς καί διασκέδασης, ὅπως καί στίς ἀπαιτήσεις καί στήν πίεση τῶν ὁµοφυλοφίλων γιά ἐπίσηµη κρατική καί Ἐκκλησιαστική ἀναγνώριση. Πόσο θά ἀντέξουν οἱ Ἀξίες τους στήν εἰσβολή τῶν νέων ἠθῶν;»!
Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Ἡ Ἐκκίνηση τῆς Δυτικῆς Πολιτικῆς Σκέψης
Θά ξεκινήσω µία θεµελιώδη ἀναθεώρηση καί συζήτηση γιά τή δηµοκρατία καί τήν πολυπλοκότητα τῶν κριτηρίων βάσει τῶν ὁποίων ἕνα τέτοιο πολιτικό σύστηµα θά µποροῦσε νά διατηρηθεῖ ἤ, ἀκριβέστερα, νά βελτιώσει τή λειτουργία του.
Ἡ δυτική σκέψη ἔχει ἀρχικά καί ἄκαµπτα ἐπηρεαστεῖ ἀπό Ἕλληνες φιλοσόφους ὅπως ὁ Ἀριστοτέλης, στόν ὁποῖο πιστώνεται ἡ ἀνάπτυξη τῆς πολιτικῆς θεωρίας. Ὁ Ἀριστοτέλης πίστευε ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἕνα «πολιτικό ζῶο», πού χρειάζεται νά συµµετέχει σέ πολιτικό λόγο καί πολιτικές ἀνταλλαγές. Πρόσθετε ὅτι ἀπό τή στιγµή πού ἡ πολιτική ἀσκεῖ νοµοθετική δραστηριότητα γίνεται πολύπλοκη, λαµβάνοντας ὑπόψη τήν παρουσία ἤ τήν ἀπουσία ἐνάρετων πολιτικῶν, γνωστῶν ὡς «ἄριστοι». Συζητῶντας περαιτέρω τήν πολιτική του θεωρία, ὑποστήριζε ὅτι µέσα σέ ἕνα πολιτικό σύστηµα ὅσοι ἔχουν πλοῦτο θεωροῦν ὅτι ἔχουν µεγαλύτερα πολιτικά δικαιώµατα ἀπό ἐκείνους πού δέν ἔχουν τέτοιο πλοῦτο. Τούς πρώτους ἀπεκάλεσε Ὀλιγάρχες καί τούς δεύτερους Δηµοκράτες.
Σύµφωνα µέ τόν Ἀριστοτέλη τό πολιτικό σύστηµα πρέπει νά ἔχει ὑψηλούς στόχους καί νά ἐνεργεῖ µέ σκοπό τήν ἐπίτευξη τῆς ὑψηλότερης δυνατῆς ποιότητος ζωῆς γιά τούς πολῖτες.
Στό ἔργο του γνωστό ὡς Νικοµάχεια Ἠθική, ὁ Ἀριστοτέλης τονίζει τήν ἄµεση σύνδεση µεταξύ τῆς προσωπικῆς ἠθικῆς καί τῆς πολιτικῆς καί ὅτι ὁ προσωπικός προσανατολισµός πρός τήν ἠθική αὐξάνεται καθώς αὐξάνεται ἡ ἀτέρµονη προσπάθεια γιά πνευµατική ἀνάπτυξη. Θά πρόσθετα περαιτέρω ὅτι ὁ ὅρος «ἄριστοι», πού προτείνει ὁ Ἀριστοτέλης, ἔχει θεολογική χροιά πού σηµαίνει ὅτι τέτοια ἐνάρετα ἄτοµα ὑπάρχουν µόνο σέ ἕνα θεολογικό περιβάλλον. Μποροῦµε νά συµπεράνουµε ὅτι ἡ ποιότητα τῆς δηµοκρατίας αὐξάνεται καθώς αὐξάνεται τό ἐπίπεδο ἠθικῆς ἀριστείας τῶν ἀνθρώπων. Ὁ Ἀριστοτέλης θεωρεῖ ὅτι τό σύνταγµα εἶναι ἕνα εὐαγγέλιο ἀρετῆς πού µπορεῖ νά ἐφαρµοστεῖ µόνο ἀπό ἐνάρετους ἀνθρώπους. Τό δηµοκρατικό πολίτευµα πού ὑποστηρίζεται ἀπό Ὀλιγάρχες, οἱ ὁποῖοι εἴτε χαίρουν φήµης εἴτε πλούτου, εἶναι ἀπερίσκεπτο καί δέν προκύπτει ἀπό ἀρετή. Ὁ Ἀριστοτέλης ἀποδοκίµασε τήν ὀλιγαρχική διακυβέρνηση γιατί πίστευε ὅτι θά ἦταν ἄδικη καί µεροληπτική ἀπέναντι στούς λιγότερο πλούσιους καί λιγότερο ἰσχυρούς.