ΟΥΡΑΝΟΙ ΚΑΙ ΤΑΒΑΝΙΑ!
«Στόν οὐρανό, πού κάναμε ταβάνι
δέν βλέπουμε τίς νύχτες ξαστεριά»,
λέει ὁ στίχος ἑνός ἔντεχνου τραγουδιοῦ τῆς δεκαετίας τοῦ 1980 (Δ. Λάγιος «θά μέ δικάσει»). Σήμερα μᾶλλον πρέπει νά ποῦμε τό ἀντίστροφο, στό ταβάνι πού κάναμε οὐρανό! Τό ταβάνι αὐτό εἶναι χαμηλοτάβανο, ἀνήλιαγο, μέ ψεῦτες ἥλιους, μέ φῶς τεχνητό, τέτοιο πού δέν ἐγγράφεται στήν συνείδηση. Ἀντί γιά ὁρίζοντα, ἔχει εἰκόνες ψηφιακές, ἐναλλασόμενες ἀδιάκοπα, ὥστε νά μήν γίνεται ἀντιληπτή ἡ στενότητα τοῦ χώρου πού καλούμαστε νά ζήσουμε. Μᾶς πλακώνει αὐτή ἡ στενότητα, μᾶς συνθλίβει αὐτός ὁ χαμηλοτάβανος ψεύτικος οὐρανός, γιατί εἴμαστε φτιαγμένοι γιά τήν ἀνοιχτωσιά, γιά τήν ἀπεραντοσύνη, ἀλλά τήν ἔχουμε λησμονήσει, τήν ἔχουμε θάψει καί ἀναζητοῦμε στίς διαρκεῖς ἐναλλαγές, τό νέο, τό ἐνδιαφέρον, τό διαφορετικό, τήν ἔκπληξη, ἡ ὁποία σύντομα ὑποστρέφεται σέ πλήξη.
Μιλᾶμε γιά τό ταβάνι τῆς αὐτολατρείας, τῆς αὐτοαναφορικότητας, τῆς αὐτοδικαίωσης. Δέν πρόκειται μόνο γιά μιά στενά ἀτομιστική ὑπόθεση, ἀλλά γιά ἕνα μαζικό φαντασιακό, τό ὁποῖο ἀλληλοτροφοδοτεῖ ἀτομικότητες, ἑτερότητες καί ὁμαδικότητες, μέσα ἀπό τεχνητές συνάφειες καί ἀντιθέσεις, χρεωμένες ὅλες νά στηρίζουν, αὐτό τό ταβάνι πού νομίζουμε γιά οὐρανό.
Κάθε ἐποχή εἶχε τό συλλογικό της φαντασιακό, ἀλλά ποτέ ὡς τώρα αὐτό δέν κουκούλωνε τό σύνολο τῆς ἀνθρώπινης ὕπαρξης καί δέν ἔτεινε νά εἶναι τό ἴδιο σέ ὅλο τόν πλανήτη. Σήμερα ἔχουμε νά κάνουμε μέ ἕνα ὅλο καί πιό πυκνό πλέγμα, τό ὁποῖο ἐξυφαίνεται συστηματικά, ἀπό ἕνα πλῆθος ἐξαρτήσεων, τρόμου, θετικιστικοῦ ἐπιστημονισμοῦ, ἀποδομημένης τέχνης, ἐκφυλισμένου κοινωνικοῦ καί πολιτικοῦ βίου, ἕρπουσας μεταφυσικῆς σύγχυσης, ἀποπνευματοποίησης καί ἀποκτήνωσης. Ἀπό τά τεχνητά σύννεφα στόν οὐρανό, πού μέ πεῖσμα κρύβουν τόν ἥλιο, μέχρι τίς κατασκευασμένες εἰδήσεις, ἀπό τά προσωπεῖα πού φορᾶμε στίς συναναστροφές ὡς τίς προκατασκευασμένες ἀπό τίς πολυεθνικές ἐπιθυμίες μας καί ἀπό τά χημικά ὡς τά ψυχονοητικά ναρκωτικά, ἔχει ἁπλωθεῖ ἕνα πλέγμα, ἕνα δίχτυ, πού δύσκολα μπορεῖ κανείς μόνος, νά μείνει ἐκτός του. Ἔχουμε νά κάνουμε μέ μιά ὁλοκληρωτική πραγματικότητα, χωρίς τήν παραμικρή ἰδέα νοήματος ζωῆς, χωρίς ἴχνος ἀλήθειας. Πῶς φτάσαμε ὡς ἐδῶ;
Μιά ματιά στήν Εὐρωπαϊκή Ἱστορία τοῦ 20ου αἰώνα, ἀρκεῖ γιά νά καταλάβουμε μέ ποιόν τρόπο τά φαντασιακά πραγματώνονται σέ ὁλοκληρωτισμούς. Ἐξαρχῆς τούς φέρουν στόν πυρῆνα τους, εἶναι ἡ κινητήρια δύναμη τῆς ἐπικράτησής τους. Γι’ αὐτό τόν λόγο ὑπερμεγεθύνουν κάποιες πλευρές καί ἀποσιωποῦν ἄλλες.
Εἶναι σάν ἐκείνους τούς ὑπηρέτες, πού ὅταν λείπει ὁ οἰκοδεσπότης, ὁ καθένας ἀπό αὐτούς προσπαθεῖ νά ἐπιβληθεῖ στούς ὑπόλοιπους, ὡς ὁ μόνος κύριος τοῦ οἴκου.
Οἱ ἀποσπασματικές μερικότητες, φέρουν πάντοτε ὑπεροψία, θράσσος, δόλο, μένος ἐπιβολῆς, βία καί βιά, μήπως ἐπιστρέψει ὁ ἀληθινός κύριος του οἴκου καί ἀποκαλυφθεῖ ἡ ἀθλιότητά τους. Οἱ σφετεριστές αὐτοί, τό μόνο πού ἔχουν τήν ἱκανότητα νά κάνουν, εἶναι ἡ ἐξαγωγή τοῦ φόβου τους μέ μαζικό τρόμο, τῆς δικῆς τους σχισματικότητας, μέ πρόκληση πόλωσης καί διχασμοῦ, τῆς ὑπαρξιακῆς τους ἀπελπισίας, μέ πρόκληση ἀδιεξόδων καί ἀπόγνωσης, τῆς αὐτοκαταδίκης τους, μέ καταδίκη ὅλης τῆς κοινωνίας. Μποροῦμε αὐτό τό πλέγμα, νά τό παρομοιάσουμε μέ τόν ἱστό τῆς ἀράχνης, πού ὅποιος πέφτει μέσα του, μπλέκεται, ἐξουθενώνεται καί δεχόμενος τίς τοξικές ἐκκρίσεις της, παραλύει, γίνεται ἄθυρμα.
Κάπως ἔτσι φτάσαμε σήμερα, στήν ὑγειονομική κρίση, κάτ’ ἄλλους ὑγειονομική δικτατορία. Γιά τήν ἀκρίβεια πρόκειται γιά τό ἀντίθετο. Ἡ σωματική ἀρρώστια χρησιμοποιεῖται ὡς φόβητρο, ὅταν σέ ὅλα τά ἄλλα πεδία, ἀποτελεῖ κύριο γνώρισμα. Οἱ ἀνθρώπινες σχέσεις γίνονται ὅλο καί πιό προβληματικές καί συχνά ἄρρωστες, ἡ ψυχική καί πνευματική ὑγεία συνεχῶς ἐπιδεινώνεται, ἡ φυσική ἰσορροπία ἀποδιαρθρώνεται, τά φῦλα γίνονται ὅλο καί πιό ἄφυλα καί ἄφιλα, τό ἀνθρώπινο σῶμα ἔχει γίνει δέκτης διατροφικῶν σκουπιδιῶν καί ξαφνικά, ὅλες οἱ πολιτικές, ἐπικοινωνιακές καί οἰκονομικές ἐλίτ πού ἐπιβάλλουν ἐδῶ καί μερικές δεκαετίες, τήν κάθε εἴδους ἀρρώστια, ὑψώνουν διάπλατα τήν προστασία τῆς Δημόσιας Ὑγείας! Οὔτε ὑγεία εἶναι αὐτό, οὔτε δημόσια, ἐφ’ ὅσον ἡ πολιτική τους ἔχει ἀποκοπεῖ ἀπό τό δημόσιο συμφέρον, σέ ὅλα τά ἐπίπεδα.
Τό ἀκόμα χειρότερο εἶναι, πώς ὅλες οἱ καταστροφές, ἡ ἀπαξίωση καί ἡ ὑποβάθμιση τῆς ζωῆς, προβάλλονται ὡς φυσικά φαινόμενα. Ἡ φυσικοποίηση τοῦ γενικοῦ ἐκμηδενισμοῦ, προϋποθέτει τήν ἐνοχοποίηση τοῦ ὄντως φυσικοῦ.
Ἡ «φυσικότητα» τοῦ κακοῦ, ἐξοικειώνει τήν κοινή ἀντίληψη πρός τό αὐτό, ὡς ὄν πού ὁρίζει «τόν ροῦν τῆς Ἱστορίας» σέ ἕναν μονόδρομο, χωρίς δεύτερη κουβέντα. Ἔτσι τό κακό προσπαθεῖ νά καθίσταται ἀόρατο ὡς πρός τή φύση του, ἄτρωτο στήν οὐσία του καί κυρίως ὑπαρξιακά ὑποστασιοποιημένο. Αὐτό δέν μπορεῖ νά τό κάνει παρά μόνο διαστρέφοντας τό ὑγιές σέ νοσηρό, στό πρότυπο μιᾶς ὑγείας ἀνάπηρης. Μιᾶς φύσης ἀνήμπορης, μιᾶς κοινωνίας ἀσύνδετης.
Ἄν ὅμως αὐτά ἰσχύουν γιά τήν ἐπίσημη πολιτική, τί συμβαίνει μέ τά κοινωνικά κινήματα μέ περιβολή ἀντισυστημικότητας; Ποῦ πῆγαν ὅλοι αὐτοί πού φώναζαν γιά τήν διαφορετικότητα καί τό δικαίωμα στήν αὐτοδιάθεση τοῦ σώματος; Δέν ἀποτελοῦν ζήτημα αὐτοδιάθεσης οἱ ἰατρικές πράξεις; ἤ μήπως ἡ αὐτοδιάθεση ἰσχύει μόνο ὡς δικαίωμα κάθε εἴδους αὐτοαναίρεσης; Πῶς γίνεται, γιά παράδειγμα μιά γυναίκα νά ἔχει τό δικαίωμα στήν ἰατρική πράξη τῆς ἔκτρωσης μιᾶς νέας ζωῆς, ἀλλά ὄχι τό δικαίωμα τῆς μή συμμετοχῆς της, σέ ἄλλες ἰατρικές πράξεις; Ἀλλά πῶς ἀλλιῶς θά πλέκονταν τό δίχτυ τοῦ ψεύτικου οὐρανοῦ, ἄν ὄχι μέ τό κόψε τῶν πραγματικῶν δικαιωμάτων στήν ἀξιοπρέπεια καί τόν σεβασμό τῆς ζωῆς καί τό ράψε τῶν ψευτοδικαιωμάτων τῆς αὐθαιρεσίας καί τῆς ἀσυδοσίας;
Τώρα γίνεται φανερό, γιατί ἡ πίστη στό Θεῖο ἔπρεπε νά ξεριζωθεῖ ἀπό τήν ἀνθρώπινη συνείδηση. Ὁ κατήφορος ἀπό αὐτό τό κομβικό σημεῖο, ὡς τήν ἀποδιοργάνωση τῆς Πίστης καί τῆς ἐμπιστοσύνης στόν πλησίον, δέν ἦταν καθόλου μακρύς. Ἡ ἑπόμενη σημερινή κατάβαση, ἀπό τήν Πίστη στήν πιστοποίηση, ἔγινε πολύ πιό εὔκολα. Ἡ ἀμέσως ἑπόμενη, ἀπό τήν πιστοποίηση στήν συνολική τυποποίηση τοῦ ἀνθρώπου, θά εἶναι ...ἕνα τσιπάκι δρόμος!
Ὁ ψεύτικος οὐρανός, κλείνει τόν καθένα σέ σελοφάν ἀδιαπέραστο γιά τόν κάθε ἄλλον. Ποτέ ἄλλοτε οἱ ἄνθρωποι δέν εἴμασταν τόσο ὅμοιοι, ἀλλά καί τόσο ἀπομονωμένοι μέσα στήν ὁμοιότητά μας. Δέν μοιάζει πολύ μέ ζωή ὅλο αὐτό.
Ἄν ἦταν ζωή θά γένναγε ψαλμούς, θά ἔπλαθε τραγούδια ἤ ἔστω μοιρολόγια γιά τόν χαμό αὐτῶν πού ἔφυγαν. Ἀλλά ὅταν τό σύνολο κατέρχεται στόν Ἅδη, ἐκεῖ ἐπικρατεῖ ἡ μούγγα, γιατί ὁ Ἅδης δέν ἄδεται! Ὁ Ἅδης ἁπλώνεται στόν ἄνω κόσμο, μέσα ἀπό τά φάσματά μας, πού δέν ἀφήνουν νά διαπεράσει τό φάσμα τοῦ φωτός. Αὐτά τά φάσματα, τά φαντάσματα, οἱ φαντασιώσεις, οἱ φαντασιοσκοπίες μας, εἶναι ἡ ἀόρατη φυλακή, ἡ κάθειρξη στό βασίλειο τοῦ Ἅδη.
Ἀόρατη γιατί ἐμεῖς εἴμαστε πλέον ἀόμματοι. Ἀόμματοι γιατί δέν ὁρῶμεν τό ἕτερον, μέσα στή σκιώδη ὁμοιότητά μας.
Μέ μιά πρόχειρη ματιά στό θέμα τῆς ὁμοιότητας, θά μποροῦσε κανείς νά πεῖ, πώς τόσο τό νεοταξικό, ὅσο καί τό χριστιανικό πρότυπο, τείνουν στόν ἕναν ἄνθρωπο. Ἄρα ποιά ἡ διαφορά; Δέν εἶναι ρητορικό τό ἐρώτημα, τοὐναντίον εἶναι ἀπολύτως ἐπίκαιρο, γιατί σήμερα ἐπιχειρεῖται ἡ ἀπόλυτη ἐξομοίωση τοῦ ἀνθρώπινου εἴδους. Ἐξομοίωση πρός ποιόν ὅμως; Ὁδοδείκτης ἡ ποιότητα.
Ἡ ἐξομείωση στήν ληστρική Προκρούστεια κλίνη τῆς μείωσης, τῆς γενικῆς ἀρρώστιας καί τῆς ἀναπηρίας, πού ἐπιχειρεῖται σήμερα, δείχνει τόν δρόμο, τό τέλμα καί τό ποιόν τοῦ μόνου ἀόρατου ἐχθροῦ τοῦ ἀνθρώπου.
Πρόκειται γιά τήν ὁμοιότητα τῆς ἀπανθρωποίησης τοῦ ἀνθρώπου.
Ἡ χριστιανική πρόταση τοῦ «καθ’ ὁμοίωσιν» πρός τόν Θεῖον Λόγον ὄχι μόνο δέν καταργεῖ τήν μοναδικότητα τοῦ κάθε προσώπου, ἀλλά ὠθεῖ τά ἰδιαίτερα χαρίσματα, σέ ἔργα χάριτος.
Στήν ἐνατένιση τοῦ ἀπέραντου οὐρανοῦ, καθρεφτίζεται ἡ πραγματική ὕπαρξή μας ἀπέριττη καί ὁλόκληρη! Τό ἀντέχουμε;
Θεμιστοκλῆς Σβορῶνος
Ἠλεκτρολόγος
«ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ» Ἀρ. Τεύχους 234
Φεβρουάριος 2022