Ἡ «Magna Carta» καί τό «Ἱερόν Πηδάλιον»
Στά δύο προηγούµενα τεύχη τοῦ περιοδικοῦ εἴχαµε ἀναφερθεῖ στήν ἰδιαίτερη σηµασία πού ἔχει γιά τήν προστασία τῆς ἐλευθερίας καί µάλιστα τῆς θρησκευτικῆς, στό πλαίσιο ἑνός κράτους, ἡ θέσπιση τῶν κατάλληλων νοµικῶν ἐγγυήσεων. Ὅταν αὐτές οἱ θεσµικές ἐγγυήσεις ἔχουν θεσπισθεῖ, τότε µπορεῖ κανείς νά ἀναµένει ὅτι τό κράτος αὐτό παρέχει στούς πολῖτες του τήν ἐλευθερία νά ἐπιλέξουν τόν τρόπο τῆς ζωῆς πού τούς ἐκφράζει καί νά ἀναπτύξουν τήν προσωπικότητά τους, ὅπως αὐτοί ἐπιθυµοῦν. Ὅταν ἀντιθέτως, οἱ ἐγγυήσεις αὐτές ἀπουσιάζουν, πρᾶγµα πού συνήθως σηµαίνει ὅτι οἱ κρατικοί ἄρχοντες ἀντιµετωπίζουν τούς πολῖτες ὡς ἁπλούς ὑπηκόους ἤ ἀκόµη καί ὡς «πρώτη ὕλη» γιά τήν κατασκευή µιᾶς τεχνοκρατικῆς οὐτοπίας, τότε παρουσιάζονται φαινόµενα διώξεων καί καταπίεσης, ὅπως αὐτά πού περιγράψαµε στό προηγούµενο τεῦχος σχετικά µέ τόν συστηµατικό διωγµό τῶν Χριστιανῶν στή πρώην Σοβιετική Ἕνωση.
Εἶναι ἀναµφίβολο ὅτι οἱ ὁποιεσδήποτε θεσµικές ἐγγυήσεις, ὁσοδήποτε σοφές καί µελετηµένες καί ἄν εἶναι, δέν ἀρκοῦν ἀπό µόνες τους νά προστατεύσουν ἀπό τήν αὐθαιρεσία ἤ τήν τυραννία. Διότι, ὅσο δηµοκρατικό καί ἐάν εἶναι ἕνα κράτος, ὅσες θεσµικές ἐγγυήσεις καί ἐάν εἶναι ἐνσωµατωµένες στό δίκαιό του, ἐάν οἱ πολῖτες του γενικά, καί, ἰδιαιτέρως, ὅσοι τυχαίνει νά ὑπηρετοῦν στίς πιό καίριες θέσεις τοῦ κρατικοῦ µηχανισµοῦ, δέν φροντίσουν τήν κρίσιµη ὥρα γιά τήν διαφύλαξη τῆς ἐλευθερίας, θά ἀποδειχθεῖ ὅτι οἱ νοµικές προβλέψεις ἀπό µόνες τους δέν ἀποτελοῦν ἰσχυρά ἐµπόδια, ἀλλά ἁπλῶς καί µόνο «φράχτες φτιαγµένους ἀπό χαρτί». Ὅµως, µέ τήν ἐπιφύλαξη πού προαναφέραµε, ἡ σηµασία τῆς πρόβλεψης τῶν κατάλληλων θεσµικῶν ἐγγυήσεων ἀπέναντι στήν τυραννία εἶναι µεγάλη, διότι θέτει ἐνώπιον τῶν πολιτῶν ἕνα πρότυπο ἐλευθερίας καί αὐτονοµίας καί τούς διαπαιδαγωγεῖ, ὥστε νά ἔχουν ἐλεύθερο φρόνηµα καί συµπεριφορά.
Ἰδιαίτερη δέ ἀξία µεταξύ τῶν θεσµῶν γιά τή διαφύλαξη τῆς ἐλευθερίας ἀπέναντι στήν κρατική αὐθαιρεσία ἔχει προσδοθεῖ κατά τούς Νέους Χρόνους στήν ὕπαρξη «κράτους δικαίου» (rule of law) καί συναφῶς στήν θέσπιση «Συντάγµατος», τά ὁποῖα µάλιστα θεωροῦνται ὡς ἐπιτεύξεις σύγχρονες, οἱ ὁποῖες σηµειώνουν τή µετάβαση ἀπό τήν ἐποχή τοῦ Μεσαίωνα στήν ἐποχή τοῦ Διαφωτισµοῦ.
